Το σύνδρομο του Πήτερ Παν – Όταν αρνούμαστε να μεγαλώσουμε

Το σύνδρομο του Πήτερ Παν:  Όταν αρνούμαστε να μεγαλώσουμε

Όλοι γνωρίζουμε λίγο πολύ την ιστορία του Πήτερ Παν, ή τουλάχιστον τα βασικά της σημεία. Ο Πήτερ Παν είναι ένα αγόρι που δεν θέλει να μεγαλώσει ποτέ και ζει στη Χώρα του Ποτέ, στη Neverland, όπου εκεί μπορεί να μείνει νέος για πάντα. Οι ειδικοί, λοιπόν, όντας δημιουργικοί, ονόμασαν ένα σύνολο χαρακτηριστικών (ή θα λέγαμε, ένα φαινόμενο ή και διαταραχή) με το όνομα του μικρού φίλου των παιδιών.

Το σύνδρομο του Πήτερ Παν, όπως μάλλον θα έχετε μαντέψει, εμφανίζεται όταν ένας ενήλικας δεν θέλει ή νιώθει ανίκανος να μεγαλώσει, να ωριμάσει· πρόκειται για ανθρώπους «παγιδευμένους» στο σώμα ενηλίκων, αλλά με νου μικρού παιδιού. Δεν ξέρουν πώς ή δεν θέλουν να σταματήσουν να είναι παιδιά.

Το σύνδρομο δεν θεωρείται μέχρι σήμερα ψυχοπαθολογία, δηλαδή ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν έχει το έχει αναγνωρίσει ακόμα επίσημα ως μια ψυχολογική, σοβαρή διαταραχή. Εντούτοις, ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός ενηλίκων παρουσιάζει συναισθηματικά ανώριμες συμπεριφορές στη Δυτική κοινωνία. Δεν μπορούν να μεγαλώσουν και να αναλάβουν τις υποχρεώσεις της ενήλικης ζωής, μάλιστα πολλές φορές ντύνονται και νιώθουν έφηβοι, ακόμα και όταν έχουν ξεπεράσει τα 30 χρόνια ζωής.

Πιθανές αιτίες εμφάνισης του συνδρόμου

Υπερπροστατευτικότητα

Η Humbelina Robles Ortega, καθηγήτρια του τμήματος Προσωπικότητας, Αξιολόγησης και Ψυχολογικής Θεραπείας από το Πανεπιστήμιο της Γρανάδα και ειδικός στις συναισθηματικές διαταραχές, προειδοποιεί ότι η υπερπροστατευτικότητα των γονιών μπορεί να πυροδοτήσει την εμφάνιση του Συνδρόμου του Πήτερ Παν. Συνήθως, επισημαίνει, πως επηρεάζει εξαρτημένα άτομα, που έχουν λάβει υπερβολική προστασία από την οικογένειά τους και δεν έχουν αναπτύξει τις απαραίτητες δεξιότητες για να αντιμετωπίσουν τη ζωή. Οι «Πήτερ Παν» της σύγχρονης κοινωνίας αντιλαμβάνονται τον ενήλικο κόσμο ως προβληματικό και εκθειάζουν την εφηβεία, γι’ αυτό και θέλουν να παραμείνουν σε αυτή.

Κακοποίηση στην παιδική ηλικία

Στην άλλη πλευρά του νομίσματος, κάποιος που έχει κακοποιηθεί ως παιδί μπορεί είτε να νιώθει πως θέλει ως ενήλικας να περάσει από τα παιδικά χαμένα χρόνια του, είτε να μην κατάφερε ποτέ να ζήσει τα φυσιολογικά στάδια ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης εξαιτίας του προβληματικού περιβάλλοντός του.
Ίσως το πιο γνωστό παράδειγμα τέτοιου ανθρώπου να ήταν ο Βασιλιάς της Ποπ, ο Michael Jackson. Έζησε μια κακοποιητική παιδική ηλικία και εξαναγκάστηκε να γίνει σταρ. Καθώς μεγάλωνε, παλινδρόμησε στην παιδική ηλικία. Ακόμα και το σπίτι του έμοιαζε με παιδότοπο.

Οικονομική απόγνωση

Το σύνδρομο του Πήτερ Παν φαίνεται να εμφανίζεται όλο και συχνότερα και αυτό ίσως να οφείλεται στην παγκόσμια οικονομική κρίση και στην απόγνωση που δημιουργεί ειδικά στους νέους ανθρώπους. Πολλές ώρες εργασίας, κακοί μισθοί, αδυνατότητα εξέλιξης και ανέλιξης. Ορισμένοι ενήλικες, φτάνοντας σε αδιέξοδο, παλινδρομούν. Χρειάζονται να αποδράσουν από τη δυστυχισμένη ζωή τους. Αυτή η απόδραση μπορεί να πάρει προβληματική τροπή και να αποδειχθεί δυσλειτουργική τελικά.

Το σύνδρομο εμφανίζεται περισσότερο στους άνδρες

Το σύνδρομο φυσικά εμφανίζεται και στα δύο φύλα, όμως φαίνεται ότι είναι πιο συχνό σε άνδρες. Ορισμένα χαρακτηριστικά της διαταραχής είναι η ανικανότητα των ατόμων να αναλάβουν ευθύνες, να δεσμευτούν ή να κρατήσουν υποσχέσεις, ενδιαφέρονται πολύ για την εξωτερική τους εμφάνιση, και έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση.

Οι ειδικοί δηλώνουν ότι αυτοί οι άνθρωποι συνήθως φοβούνται πολύ τη μοναξιά, γι’ αυτό και προσπαθούν να περιτριγυρίζονται από ανθρώπους που ικανοποιούν τις ανάγκες τους. Αγχώνονται όταν αξιολογούνται από τους συναδέλφους ή τους προϊσταμένους τους, αφού δεν έχουν καμία ανοχή απέναντι στην κριτική. Ορισμένες φορές, παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα προσαρμοστικότητας στην εργασία ή στις διαπροσωπικές τους σχέσεις.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του συνδρόμου του Πήτερ Παν είναι ότι αλλάζουν συχνά συντρόφους και αναζητούν νεότερους. Όταν μια σχέση αρχίζει να «απαιτεί» ένα υψηλό επίπεδο δέσμευσης και ευθύνης, φοβούνται και αποχωρούν. Οι σχέσεις με νεότερους ανθρώπους δεν περιλαμβάνουν πολλές ανησυχίες, ούτε πολλά μελλοντικά σοβαρά σχέδια, άρα και ευθύνες.

Ενδιαφέροντα σεμινάρια και μαθήματα