Ναι, πράγματι, ο χωρισμός είναι δύσκολος. Λίγα πράγματα είναι πιο σκληρά από το να αποχωρίζεσαι ένα αγαπημένο σου πρόσωπο. Το σοκ του ξαφνικού τέλους ξυπνά άσχημα συναισθήματα, ακόμα και τραύμα. Πώς μπορούμε να βουτήξουμε στους εσωτερικούς μας πόρους για να βοηθήσουμε στη θεραπεία και στην επούλωση, ώστε να προχωρήσουμε μπροστά;
Η ιστορία του Βούδα με τα δύο βέλη προσφέρει κάποια ψυχολογικά στοιχεία για τις πιο επώδυνες καταστάσεις στη ζωή. Το πρώτο βέλος της δυστυχίας είναι η βαθιά απώλεια και η ξαφνική επώδυνη συνειδητοποίηση ότι είμαστε μόνοι ξανά. Η ανακουφιστική σύνδεση δεν είναι πια εδώ.
Αν ο χωρισμός είναι σταδιακός, με περιοδικά στοιχεία για την έλευση της απώλειας, το πένθος μας μπορεί να είναι παρόμοιο με το να χάσουμε έναν αγαπημένο μετά από μια ανίατη ασθένεια. Και αυτό γιατί και στις δύο περιπτώσεις χάνουμε τη δυνατότητα να μοιραστούμε τη ζωή μας με αυτό τον άνθρωπο. Δεν μπορούμε πια να ελπίζουμε σε αυτή τη σχέση.
Αν ο χωρισμός βασιζόταν σε μια ξαφνική προδοσία ή απόφαση από το άλλο άτομο, η καρδιά μας νιώθουμε ότι σπάει σε χίλια κομμάτια. Το βίαιο σοκ μια τέτοιας ανακοίνωσης μπορεί να είναι τραυματικό. Το πένθος είναι μια φυσική απόκριση στην απώλεια. Είναι ο τρόπος του οργανισμού μας να αναρρώσει από τον πόνο. Χρειάζεται να διαχειριστούμε με επιδεξιότητα τα συναισθήματά μας ώστε να μην τα αγνοήσουμε ή τους δώσουμε άπειρη δύναμη. Η λύση εδώ λοιπόν είναι η εύρεση της σωστής απόστασης από τα συναισθήματά μας.
Το δεύτερο βέλος: Τι πάει λάθος με εμένα;
Το πρώτο βέλος μας τρυπά γεμίζοντάς μας ελπίδες. Αλλά το δεύτερο βέλος είναι που παράγει τον μεγαλύτερο όγκο του πόνου. Είναι το βέλος που έρχεται από μέσα – αυτό που εμείς κατευθύνουμε στον εαυτό μας, συχνά χωρίς να το παρατηρούμε.
Έχουμε μικρό έλεγχο πάνω στα αναπόφευκτα, βλαβερά βέλη που μας πετά η ζωή. Τα καλά νέα είναι ότι έχουμε περισσότερο έλεγχο στο δεύτερο βέλος που καταλήγουμε να στρέφουμε εμείς προς τον εαυτό μας. Αυτό το βέλος της αυτοκατηγορίας, του μίσους προς τον εαυτό μας και της ντροπής, που επιμηκύνει το πένθος μας. Κάποιες από τις ερωτήσεις και δηλώσεις που κάνουμε στον εαυτό μας είναι:
– Πώς τα κατάφερα έτσι;
– Θα έπρεπε να το είχα ξεπεράσει μέχρι τώρα; Γιατί δεν μπορώ να προχωρήσω;
– Ποτέ δεν θα συνέλθω.
– Τι πάει στραβά με εμένα;
– Είμαι μια αποτυχία.
Είναι αλήθεια ότι είχαμε ένα μερίδιο ευθύνης. Αλλά υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στο να κατηγορούμε τον εαυτό μας και να αναλαμβάνουμε ευθύνη για το δικό μας μερίδιο. Η τοξική αυτοκατηγορία μπορεί να μας παραλύσει.
Αν το βέλος της αυτοκριτικής και της ντροπής μας έχει πείσει ότι έχουμε κάποιο πρόβλημα ή κάποια έλλειψη, δεν πρόκειται να μάθουμε από την εμπειρία μας. Βυθιζόμενοι σε μια λίμνη ντροπής, είναι πολύ πιθανό να υποκύψουμε στην κατάθλιψη και στην απόγνωση. Ή μπορεί να στρέψουμε το βέλος σε έναν άνθρωπο που νομίζουμε ότι μας έχει αδικήσει.
Μια άλλη ατυχή έκφανση της αυτοκριτικής είναι ότι μας εμποδίζει από το να τιμήσουμε τον εαυτό μας που άνοιξε την καρδιά του και πήρε το ρίσκο της αγάπης. Μπορούμε να τιμήσουμε τον εαυτό μας που βρήκε το κουράγιο να αγαπήσει, ακόμα κι αν τα πράγματα δεν πήγαν καλά;
Ο αποχωρισμός, η απώλεια και η προδοσία είναι αρκετά επώδυνα. Αν προσθέσουμε την αυτοκατηγορία και την αυτολύπηση, ο πόνο μας πολλαπλασιάζεται. Η ντροπή είναι μια κολλώδης ουσία που μας κρατά κολλημένους. Σε ένα βιβλίο της η Dr. Susan Campbell αναφέρει ότι ορισμένες σχέσεις είναι διδακτικές και όχι συντροφικές. Μας προετοιμάζουν για μια καλύτερη επερχόμενη σχέση. Η ζωή είναι μια σειρά εμπειριών μάθησης. Δυστυχώς, συνήθως δεν μαθαίνουμε πολλά χωρίς ο πόνος να συσχετίζεται με την απώλεια.
Αν παρατηρήσουμε συνειδητά πώς χρησιμοποιούμε το δεύτερο βέλος προς εμάς, θα αποκτήσουμε και μεγαλύτερο έλεγχο στο αν θα συνεχίσουμε να πληγώνουμε τον εαυτό μας με αυτό καθώς πενθούμε την απώλειά μας.
Η πρόκληση είναι να τιμήσουμε την αξία μας ασχέτως του τι μας φέρνει η ζωή. Με εξάσκηση, μπορούμε να μάθουμε να διαφοροποιούμε τον αναπόφευκτο πόνο από εκείνον που προκαλούμε εμείς στον εαυτό μας. Ως αποτέλεσμα, θα αναπτύξουμε ανθεκτικότητα και θα προχωρήσουμε με ανέγγιχτο τον αυτοσεβασμό μας, ακόμα κι αν είμαστε προσωρινά τραυματισμένοι.
John Amodeo σύμβουλος ζεύγους και οικογένειας
